Είναι μακράν το δημοφιλέστερο ρόφημα αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα με τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων να πίνει τουλάχιστον 1 καφέ την ημέρα, κάθε μέρα. Έξω από τα σύνορα της Ελλάδος, ο καφές είναι ένα από τα ροφήματα με τη μεγαλύτερη κατανάλωση παγκοσμίως.
Έχει όμως κατά καιρούς κατηγορηθεί πάρα μα πάρα πολλές φορές. Τον στοχοποιούν και τον ενοχοποιούν για διάφορους λόγους. Μερικά από τα ερωτήματα που υπάρχουν σχετικά την ασφάλεια του καφέ είναι:
- ποιος είναι ο πιο υγιεινός καφές;
- ενδέχεται ο καφές να είναι τοξικός;
- πόσοι καφέδες επιτρέπονται την ημέρα;
Το μεγάλο ερώτημα όμως σχετικά με τον καφέ είναι το εξής:
Πόσους καφέδες πρέπει να πίνουμε στην πραγματικότητα;
Όπως θα δούμε παρακάτω η κατανάλωση καφέ με σύνεση και μέτρο έχει μια σειρά από ευεργετικά οφέλη για την υγεία του ανθρώπου. Ωστόσο η υπερκατανάλωση έχει παρενέργειες που επίσης θα δούμε παρακάτω.
Ο καρπός του καφέ περιέχει δεκάδες θρεπτικά και δραστικά συστατικά. Υδατάνθρακες, αλκαλοειδή, τριγονελλίνη, αμινοξέα, μαγνήσιο, κάλιο, χλωρογενικό οξύ, βιταμίνη Β3, λιγμάνες ίσα ίσα για να πάρετε μια ιδέα.
Η πιο γνωστή δραστική ουσία όμως που είναι συνώνυμο του καφέ είναι η καφεΐνη. Όλοι την γνωρίζουν ως μια διεγερτική ουσία που σε ξυπνάει το πρωΐ, ή σου δίνει ενέργεια όταν είσαι κουρασμένος. Και δεν είναι ψέμα.
Τα επιθυμητά αποτελέσματα της καφεΐνης βρίσκονται στο εύρος των 85-250mg. Τί σημαίνει αυτό σε ποσότητα; Η ιδανική ποσότητα καφέ την ημέρα για να έχουμε τα ευεργετικά αποτελέσματα που περιγράφουμε παρακάτω είναι 1 έως 3 φλιτζάνια καφέ, ανάλογα με το είδος και τη μέθοδο παρασκευής αλλά και την ευαισθησία του ατόμου. Πρέπει να τονίσουμε πως οι καπνιστές μεταβολίζουν την καφεΐνη εώς και 50% γρηγορότερα, πράγμα που σημαίνει πως είναι περισσότερο ανθεκτικοί σε αυτήν.
Η αμέσως επόμενη ερώτηση που θα ρωτήσει κάποιος είναι σχετικά τα διαφορετικά είδη καφέ, τα ροφήματα που περιέχουν καφεΐνη και την ποσότητα καφεΐνης που έχει το καθένα. Πάμε να δούμε τη σύγκριση:
Η περιεκτικότητα καφεΐνης ανάλογα με το τύπο ή το ρόφημα
- Καφές φίλτρου: ~100mg/ φλιτζάνι 200ml
- Στιγμιαίος καφές: ~ 80mg/ φλιτζάνι 200ml
- Εσπρέσο/ καπουτσίνο: ~ 80mg/ φλιτζάνι 60ml
- Ελληνικός καφές: ~ 40mg/ φλιτζανάκι 40ml
- Ενεργειακά ποτά: ~ 80mg/ συσκευασία
- Μαύρο τσάι: ~ 50mg/ φλιτζάνι 220ml
- Αναψυκτικά τύπου κόλα: ~ 30mg/ ποτήρι 250ml
Οι παρενέργειες της υπερκατανάλωσης καφέ και της καφεΐνης
Οι παρενέργειες του καφέ σχετίζονται με την καφεΐνη, όχι με κάποιο άλλο δραστικό συστατικό που περιέχει ο καφές. Οι παρενέργειες εμφανίζονται συνήθως με την κατανάλωση άνω των 250 – 500mg καφεΐνης και περιλαμβάνουν:
- τρόμος (τρέμουλο)
- άγχος και αναστάτωση
- εκνευρισμός με το παραμικρό
- ευερεθιστότητα
- αυπνία
- νευρικότητα
- υπερένταση
- συχνοουρία
Πότε ο καφές μπορεί να γίνει επικίνδυνος;
Σε μεγάλες ποσότητες ο καφές έχει προκαλέσει αρρυθμίες, κρίσεις πανικούς και εξάρσεις. Θάνατος μπορεί να προκληθεί με κατανάλωση άνω των 8 γραμμαρίων καφεΐνης, πράγμα απίθανο με ροφήματα καφέ καθώς θα ισοδυναμούσε με πάνω από 50 καφέδες.
Πρέπει να σημειωθεί πως έχουν σημειωθεί θάνατοι από καφεΐνη που ωστόσο δεν προέκυψαν από κατανάλωση καφέ αλλά από υπερδοσολογία καφεΐνης σε ταμπλέτες, ή από συνδυασμό χαπιών καφεΐνης με άλλα διεγερτικά όπως εφεδρίνη, συνεφρίνη και αμφεταμίνες.
Παρενέργειες επίσης εμφανίζονται από κατανάλωση καφεΐνης με αλκοόλ. Δεν είναι λοιπόν καλή ιδέα να συνδυάζουμε τα ενεργειακά ποτά με αλκοόλ όσο και αν είναι της μόδας.
Ο καφές βοηθάει στην προσπάθεια απώλειας βάρους
- Συμβάλλει στην προσπάθεια απώλειας βάρους καθώς έχει επιταχύνει το μεταβολισμό
- Η κατανάλωση καφέ πριν την προπόνηση αυξάνει τις καύσεις και τις επιδόσεις
- Αυξάνει τα επίπεδα ενέργειας στο σώμα
- Μειώνει το αίσθημα της πείνας
- Βοηθάει στη γαστρική κένωση
- Έχει ελάχιστες θερμίδες (ο σκέτος)
- Προστατεύει από την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 καθώς επιδρά στο γλυκαιμικό δείκτη
Ο καφές συμβάλλει στην καλή υγεία της καρδιάς
- Έχει προστατευτική δράση στο ενδοθήλιο των αγγείων
- Προστατεύει από καρδιαγγειακά νοσήματα
- Μειώνει την πιθανότητα εμφράγματος του μυοκαρδίου
- Συμβάλλει στη μείωση των αρρυθμιών
Ωστόσο η κατανάλωση καφέ πρέπει να γίνεται με μέτρο ενώ η κατανάλωσή του πρέπει να αποφεύγεται από άτομα τα οποία έχουν ήδη καρδιαγγειακά, ηπατικά προβλήματα ή νεφρική ανεπάρκεια.
Ο καφές έχει αντικαρκινική δράση
- Συμβάλλει στην άμυνα ενάντια στον καρκίνο των νεφρών
- Συμβάλλει στην άμυνα ενάντια στον καρκίνο του εντέρου
- Μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του ήπατος
- Μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του προστάτη
Ο καφές είναι σύμμαχος της καλής λειτουργίας του εγκεφάλου
- Βελτιώνει τη μνήμη
- Βοηθά στην πνευματική εγρήγορση
- Μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου Πάρκινσον
- Μειώνει το ρυθμό εξέλιξης των εκφυλιστικών ασθενειών του εγκεφάλου
- Μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου του Πάρκινσον και του Αλτσχάϊμερ
- Βοηθάει στην κωδικοποίηση της πληροφορίας
Λοιπές ευεργετικές ιδιότητες και οφέλη της κατανάλωσης καφέ
- Αυξάνει τα φιλικά βακτήρια στο σώμα
- Προστατεύει το DNA από οξείδωση
- Είναι πλούσιος σε αντιοξειδωτικά
- Συμβάλλει στην καλή λειτουργία του ήπατος
- Μειώνει τις πέτρες στα νεφρά
- Έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες